چه خبر - رويدادي مقدس به نام نبرد دانکرک!
نبرد " دانکرک " در جنگ جهاني دوم، از جمله رويدادهايي است که هنوز واقعيت هاي آن به درستي مشخص نشده چراکه مجموعه اي از اتفاقات عجيب و غيرقابل انتظار در آن رخ داد که تاريخ نويسان نتوانسته اند دليل منطقي براي آن بيابند. نبرد دانکرک از نقطه اي آغاز شد که ارتش آلمان نازي پس از پشت سر گذاشتن خاک بلژيک و هلند، سربازان ارتش هاي فرانسه و بريتانيا را غافلگير و محاصره کردند. در اين شرايط، ارتش بريتانيا که شامل حدود 400 هزار سرباز مي شد، راهي جز تسليم شدن يا رفتن به سوي شمال فرانسه و حضور در منطقه اي ساحلي به نام دانکرک نداشتند. اين منطقه ساحلي فاصله اندکي با خاک بريتانيا داشت و سربازان اميد داشتند تا بتوانند توسط کشتي هايي که از خاک بريتانيا ارسال مي شود، از مهلکه خارج شوند و به دست نيروهاي آلماني نيفتند.
اما در حالي که ارتش آلمان به راحتي مي توانست 400 هزار سرباز را نابود کرده و بريتانيا را به تسخير خود درآورد، در هنگام پيشروي به سوي دانکرک با پيغام عجيب و تاريخي هيتلر مواجه شدند که فرمان توقف پيشروي به سوي دانکرک را صادر نمود، فرماني که با خشم ژنرال ها و فرماندهان ارتش آلمان مواجه شد. در فرصت پيش آمده، تعداد زيادي از کشتي ها و حتي قايق هاي کوچک ماهيگيري به سرعت از بريتانيا عازم دانکرک شدند تا بتوانند سربازان بريتانيايي را تخليه کنند که اين اتفاق تا حد زيادي نيز موفقيت آميز بود و بريتانيا توانست از انهدام و فروپاشي کامل جان سالم به در ببرد.
نمايي از فيلم دانکرک
واقعه دانکرک در سالهاي بعد توسط بريتانيا به عنوان يک رويداد مقدس نامگذاري شد و نماد شجاعت و ايستادگي سربازان در جنگ جهاني دوم. اما بسياري از تاريخ نويسان و البته فرماندهان آلماني معتقد بودند که شخصِ هيتلر هرگز علاقه اي به تسخير بريتانيا نداشت و با جلوگيري از قتل عام سربازان بريتانيا در دانکرک قصد داشت اين پيغام را به حکومت بريتانيا مخابره کند که هدف آلمان ها شوروي است و نه بريتانيا!
ايده ساخت يک فيلم سينمايي براساس نبرد دانکرک سالها پيش در اوج دوران جواني به ذهن کريستوفر نولان رسيد اما وي در نهايت تصميم گرفت تا پس از ساخت فيلم « بين ستاره اي » به سراغ آن برود و نخستين اثر جنگي - تاريخي خود را مقابل دوربين ببرد؛ اثري که کوتاه ترين فيلم کريستوفر نولان در دوران فيلمسازي اش مي باشد و تمايز ويژه اي با ديگر آثار ساخته شده از او دارد.
بيشتر بدانيد : هنوز صداي حزين همه مي دانند در گوش، طنين افکن است/نقد فيلم همه مي دانند
داستان فيلم از سه زاويه مختلف زمين، دريا و آسمان روايت مي شود و نولان در اين اثر قصد داشته نبرد دانکرک را از ديدگاه و منظرهاي مختلف روايت نمايد. نخستين ديدگاه مربوط به ساحل دانکرک و سربازان گرفتار شده، دومي مربوط به پرواز جنگنده هاي بريتانيا به سمت ساحل دانکرک و سومي نيز سفر قايق هاي بريتانيايي براي تخليه سربازان بريتانيايي مي باشد. اما عمده داستان اصلي فيلم توسط سربازي به نام تامي ( فيون وايتهد ) روايت مي شود که عاجزانه به دنبال فرار از ساحل دانکرک است اما هربار مجددا به ساحل بازي مي گردد و..
دانکرک
« دانکرک » از بدو آغاز فيلم، بدون مقدمه اي طولاني و خسته کننده تماشاگر را به عمق ماجرا مي برد و شخصيت هاي داستانش را به سرعت معرفي مي کند تا فرصت کافي براي پرداختن به نبرد دانکرک را داشته باشد. فيلم به خوبي از اضافه گويي و رقم زدن داستانک هاي بي ارزش که اغلب آثار جنگ محور را در سالهاي اخير به سانتي مانتاليسم سوق داده خودداري کرده است و در اينجا خبري از سربازاني نيست که با همسران باردارشان مکالمه مي کنند و يا پيام هاي محبت آميز براي فرزندانشان ارسال مي نمايند. نولان با هوشمندي کامل از گرفتار شدن در چنين دامي در اثر جنگي اش خودداري کرده تا شخصيت هاي فيلم بيشتر شبيه سربازان جنگي به نظر برسند که ترس ، فصل مشترک همه آنان بوده است. اما ويژگي اصلي فيلم « دانکرک » که آن را در رده بهترين هاي آثار جنگي تاريخ سينما قرار مي دهد ( يا شايد هم بهترين! ) آن است که نولان با وسواس فراوان سعي کرده تا محيط جنگ را دقيقاً با همان وضعيتي که در تاريخ رخ داده به تصوير بکشد و در اين راه کاملاً موفق بوده است.
در « دانکرک » برخلاف آثار جنگي تاريخ سينما، خبري از سربازان قهرمان و يا فرماندهاني نيست که گاهاً ديالوگ هاي شعارگونه سر داده و به يکباره فرماني مي دهند که به رستگاري سربازان منجر مي گردد. اينبار داستان درباره نبرد خفقان آوري است که ترس و اضطراب در تمام آن چند روز بر سربازان و فرماندهان گرفتار شده در ساحل حاکم شده بود و راه فراري نيز براي آن وجود نداشت. آنها يا بايد از يک سو تسليم آلماني مي شدند که رحمي به اسيرهايش نداشت و آنها را قلع و قمع مي کرد، يا به سوي دريا مي رفتند و غرق مي شدند! کورسوي اميد آنها در اين چند روز رسيدن قايق هاي بريتانيايي بود که باعث مي شد نفس بکشند و انتظاري کشنده را در ساحل تجربه نمايند.
بيشتر بدانيد : نقد فيلم جنجال برانگيز هاليوود عطر +گزارش تصويري
دانکرک
نولان در به تصوير کشيدن اين حس ترس و خفقان، به بهترين نحو ممکن عناصر سينمايي را در کنار يکديگر قرار داده است و تا جايي که امکان داشته سعي کرده تا از حيله هاي سينمايي براي به تصوير کشيدن اين موقعيت استفاده نکند. به همين جهت اغلب صحنه هاي فيلم در دکورهاي طبيعي فيلمبرداري شده اند و لحظات نفس گير اثر نيز بصورت واقعي فيلمبرداري شده که تنها با کمک جلوه هاي کامپيوتري، رنگ و لعاب واقعي تري به آن افزوده شده است. صحنه هاي نبرد در « دانکرک » هرگز تا اين اندازه در سينما واقعي نبوده و به راحتي مي توان نام « دانکرک » را به عنوان واقعي ترين فيلم جنگي تاريخ سينما مطرح نمود.
فيلمبرداري « دانکرک » نيز فصل درخشان اين اثر محسوب مي شود که با تصميم نولان و فيلمبردار مطرحش ، هويته ون هويتما ، با دوربين 70 ميليمتري IMAX فيلمبرداري شده و کيفيتي حيرت انگيز و عريض از جزئيات اين نبرد تاريخي را در اختيار مخاطب قرار مي دهد. ارزش فيلمبرداري فيلم مخصوصاً در هنگام صحنه هاي يورش جنگنده ها به سوي ساحل دانکرک نمايان مي شود و مخاطب مي تواند جزئيات بي نظيري از تصويربرداري را مشاهده نمايد که تابحال در هيچ فيلم تاريخي با اين جزئيات به تصوير کشيده نشده بود.
صحنه هجوم سربازان به سوي دريا هنگام حملات، از جمله تاثيرگذارترين و ماندگاترين لحظات فيلم به شمار مي رود. در تاريخ سينما نبردهاي جنگي مطرحي به ثبت رسيده که از جمله مشهورترين آن نبرد نرماندي در فيلم « نجات سرباز رايان » بوده است. اما ميزان جزئيات تصويري صحنه هاي جنگ در « دانکرک » بطور واضح بسيار بيشتر از هر فيلم جنگي - تاريخي ديگري در تاريخ سينماست.
تام هاردي در دانکرک
در کنار هم قرار گرفتن عناصر سينمايي با بالاترين کيفيت ممکن، اين دستاورد را براي تماشاگر به همراه داشته که با تمام وجود بتواند آنچه را که سربازان در آن چند روز وحشتناک پشت سر گذاشته اند را درک کنند و حتي خود را يکي از آنان متصور شود. خلاقيت نولان در پرداخت داستان فيلم به سمت و سويي سوق يافته که فيلم علي رغم حضور بازيگران مطرح، هرگز در جايگاه قهرمان پروري قرار نمي گيرد و قهرماني را در جريان فيلم معرفي نمي کند. در واقع مخاطب با تماشاي فيلم با تک تک سربازان گرفتار شده در ساحل ابراز همدردي مي کند و با تماشاي وضعيت بغرنجشان تحت تاثير قرار مي گيرد.
« دانکرک » اگرچه اثر بازيگر محوري نيست اما بازيهاي يکدستي دارد. نکته حائز اهميت درباره فيلم جديد نولان ، استفاده او از چهره هاي جديدي است که قبلاً تجربه حضور در يک فيلم سينمايي را نداشته اند. از جمله اين بازيگران فيون واتهد و هري استايلز مي باشند که دومي، تا پيش از اکران فيلم کماکان علامت سوال بزرگ در مقابل انتخاب نولان محسوب مي شد اما بايد گفت که آنها بهترين بازي هاي ممکن را از خود به نمايش گذاشته اند و نولان با تسلط کامل توانسته از بازيگران تازه کارش، بازيهاي عالي بگيرد و آنها را در اولين قدم سينمايي شان در اوج نگه دارد. بازيگران مطرح ديگر فيلم از جمله تام هاردي، مارک ريلنس ، کيليان مورفي .کنت برانا نيز در نقش هاي خود به بهترين نحو ممکن حضور يافته اند تا « دانکرک » در بخش بازيگري يکدست باقي بماند.
بيشتر بدانيد : زماني به معشوق خواهيم رسيد که ديگر نميخواهيمش/ نقد فيلم کمدي انساني
کيلين مورفي و تام گلين کارني در دانکرک
« دانکرک » معنا و مفهوم واقعي جنگ ويرانگر را به مخاطب انتقال مي دهد تا مخاطب از آن دلزده شود و سوداي جنگ آوري را براي هميشه در درون خويش خاموش کند. « دانکرک » تجربه اي بي نظير از يک فيلم سينمايي را در اختيار مخاطبين قرار مي دهد. تجربه اي که پس از سالها نياز شديد به تماشاي آن در فضاي سينما و مشخصاً سينماهاي IMAX را مي طلبد. فيلم جديد کريستوفر نولان اينبار تمام ويژگي هاي موفقيت در فصل جوايز اسکار را داراست و به نظر مي رسد که کار سختي براي موفق شدن در تمام رشته هاي اصلي نداشته باشد.قطعاً هيچ فيلمي در تاريخ سينما به اندازه « دانکرک » در ارائه يک تصوير واقعي از جنگ موفق نبوده و به راحتي مي توان نام فيلم در رده آثاري قرار داد که مي بايست سالها در کلاس هاي فيلمسازي به عنوان نمونه تدريس شود و از دستاوردهايش تقدير شود. بطور خلاصه مي توان گفت که اکران « دانکرک » تقريباً وضعيت فصل جوايز اسکار امسال را تعيين کرده است. « دانکرک » قطعا بهترين فيلم کريستوفر نولان تا به امروز است.
بيشتر بدانيد : راهي که تهمينه ميلاني با ملي موفق به پيمودنش نشد
بيشتر بدانيد : نقد خواندني نيويورک تايمز بر فيلم جديد کيارستمي
بيشتر بدانيد : نقد خواندني درباره فيلم فروشنده: اين فيلم کيفيت جشنواره را بالا برده است
منبع: moviemag.ir