چه خبر - نقشه مخاطرات فرونشست در مراحل پاياني تدوين
دکتر ايمان انتظام سلطاني مدير گروه آب زمين شناسي سازمان زمين شناسي واکتشافات معدني ايران را يکي از کشورهاي درگير معضل ناپايداري‌هاي دامنه توصيف کرد و گفت: اين ناپايداري‌ها مي‌تواند با بارندگي‌هاي ناگهاني، دستکاري‌هاي انساني و زلزله‌هاي نسبتا بزرگ تحريک شود.
وي با بيان اينکه زمين‌لغزش‌ها نه تنها مي‌توانند به‌طور مستقيم خسارت‌هاي جاني و مالي ايجاد کنند، بلکه خسارات مالي غير مستقيم زيادي را نيز در پي دارند، خاطرنشان کرد: براي مثال با اينکه زمين‌لرزش "کجور" در سال 1383 تلفاتي نداشت، اما سنگ افت‌هاي حاصل از آن موجب تلفات جاني شد و بسته شدن جاده چالوس به مدت يک ماه پس از آن هزينه‌هاي مالي بسيار زيادي را متوجه منطقه و کشور کرد.
وي با بيان اينکه مطالعه درباره زمين‌لغزش‌ها از سال‌هاي اوليه تاسيس سازمان براي تهيه نقشه‌هاي زمين‌شناسي با مقياس‌هاي مختلف انجام مي‌شده است، خاطر نشان کرد: در مديريت مخاطرات و زمين‌شناسي مهندسي نقشه‌هاي پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش در مقياس‌هاي مختلف تهيه شده است که از آن جمله مي‌توان به نقشه‌هاي پهنه‌بندي يک دويست و پنجاه هزارم "گلستان"، نقشه‌هاي پهنه‌بندي يک‌پنجاه هزارم "شهميرزاد" و "حسن‌آباد کالپوش" و نقشه‌هاي يک‌بيست‌وپنج هزارم "خور و فشند" اشاره کرد.
سلطاني نقشه‌هاي پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش را حاوي اطلاعاتي درباره تفکيک مناطق پرخطر و کم‌خطر مستعد زمين‌لغزش دانست و ادامه داد: اين نقشه‌هاي پهنه‌بندي مي‌توانند کوچک مقياس و در سطح ملي و استاني و يا بزرگ مقياس و در حد نقشه‌هاي يک بيست‌و پنج‌هزارم و يک ده‌هزارم باشند.
انتظام سلطاني، با بيان اينکه هرچه نقشه بزرگ مقياس‌تر باشد، دقت کار نيز بالاتر مي‌رود، اظهار کرد: نقشه يک ميليونيوم پهنه‌بندي خطر زمين لغزش‌هاي کشور بخشي از پروژه تهيه نقشه‌هاي مخاطرات کشور يا اطلس ملي نقشه‌هاي مخاطرات کشور است که در ابتدا نقشه‌هاي سيل، زمين‌لغزش و فرونشست کشور را شامل مي‌شود که بر همين اساس نقشه سيل و زمين‌لغزش تهيه شده و نقشه مخاطرات فرونشست هم مراحل پاياني خود را طي مي‌کند.
مدير گروه آب‌زمين شناسي سازمان زمين شناسي اضافه کرد: براي تهيه نقشه پهنه‌بندي خطر زمين لغزش در شروع کار بانک اطلاعاتي از حدود 5 هزار لغزش مربوط به بانک داده‌هاي زمين لغزش‌هاي کشور (آبخيزداري) و لغزش‌هاي ثبت شده در نقشه‌هاي زمين‌شناسي کشور، تهيه و داده‌هاي آن به صورت يک نقشه پراکنش زمين لغزش‌هاي کشور ارائه شد.
وي تهيه لايه‌هاي مربوط به عوامل تاثيرگذار بر وقوع لغزش شامل لايه شيب، اقليم، شتاب لرزه‌اي، فاصله از گسل، کاربري زمين، بارش سالانه، استعداد لغزشي سازندهاي زمين‌شناسي و طبقه‌بندي ارتفاعي يک به يک را از ديگر بخش‌هاي اين مطالعات ذکر کرد.
وي کلاسه‌بندي هر يک از لايه‌ها را از جمله مرحله بعدي اين پروژه عنوان کرد و گفت: در مرحله بعدي وزن‌دهي به لايه‌هاي فاکتورهاي تاثيرگذار و زيرفاکتورها با ترکيبي از دو روش مرسوم تراکم سطحي (فراواني سطحي) و ارزش‌دهي سلسله مراتبي انجام گرفت و در مرحله آخر کشور به چهار پهنه با خطر بالا، متوسط، پايين و بسيار پايين تقسيم‌بندي شد.
انتظام سلطاني با بيان اينکه نقشه‌هاي مربوط به علوم زمين در مقياس‌هاي متفاوت توليد مي‌شود، تاکيد کرد: بر اساس يک قانون کلي هر چه مقياس بزرگتر باشد، نقشه دقيق‌تر و جز نگرتر خواهد بود و از سويي نقشه‌ها در مقياس کشوري معمولا براي ارائه يک ديد کلي براي مقامات کشوري و بهره‌برداري در تصميم‌گيري‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي کلان کاربرد دارند.
وي درباره کاربرد نقشه پهنه‌بندي زمين‌لغزش‌هاي کشور با بيان اينکه اين نقشه‌ها از جنبه‌هاي متفاوت کاربردي هستند، يادآور شد: اين نقشه‌ها قادر هستند به مطالعات مربوط به زمين‌لغزش‌ها جهت داده، به گونه‌اي که به ما مي‌گويند که در کدام بخش‌هاي کشور مطالعات تفصيلي‌تر لازم است و درک بهتري از مناطق پرخطر و کم خطرتر از نظر وقوع زمين لغزش در اختيار کارشناسان قرار مي‌دهد.
در تهيه نقشه‌هاي پهنه‌بندي زمين لغزش کشور دکتر امير شمشکي، مهندس مازيار تميزدوست، مهندس هايده دانشمند و مهندس آيدا علي‌نيا از محققان دفتر بررسي مخاطرات زمين‌شناسي، زيست‌محيطي سازمان زمين‌شناسي و دکتر آيدا محبي از مديريت ژئو انفورماتيک همکاري داشتند.
منبع: isna.ir