چاپ

چه خبر - اکثريت هر دو حزب آمريکا معتقد به لزوم حفظ برجام هستند

پروفسور «اليزابت شکمن هرد»، نويسنده و استاد علوم سياسي در دانشگاه نورث‌وسترن در آمريکا است. زمينه مطالعات و تاليفات او مذهب، سياست و روابط بين‌الملل را دربر مي‌گيرد.
اين استاد و مدرس روابط بين‌الملل در رابطه با نزديک شدن به تاريخ 12 مي و تهديد «دونالد ترامپ»، رئيس‌جمهوري ايالات متحده، مبني بر خروج از برجام و فشارهاي کشورهاي اروپايي به ايران به‌خاطر فعاليت‌هاي منطقه‌اي و توان دفاع موشکي‌اش به ايلنا گفت: چنين به نظر مي‌رسد که کشورهاي اروپايي تلاش دارند خود را نسبت به ايران «سخت‌گير» نشان دهند. آنها اميدوارند تا از اين طريق ترامپ را از تصميمش مبني بر خروج از برجام منصرف کنند.
با اين وجود، گمان نمي‌کنم هيچ‌يک از اقدام‌هاي اروپايي‌ها بتواند ترامپ را راضي نگه دارد. تصميم‌هاي او بيشتر مبتني بر منافع داخلي و جلب رضايت راي‌دهندگان آمريکايي است تا مناسبات بين‌المللي. ترامپ مي‌خواهد تصميماتي بگيرد که او را در چشم آمريکايي‌ها «قوي» و «جدي» نشان دهد. او مآل‌انديشي يا استراتژي اندکي در پس حرف‌ها و نظراتش دارد.
استاد علوم سياسي در دانشگاه نورث‌وسترن درباره انتصاب «جان بولتون» به‌عنوان دستيار امنيت ملي آمريکا و «مايک پومپئو» به‌عنوان وزير امور خارجه و احتمال افراطي‌تر شدن سياست‌گذاري‌هاي واشنگتن نسبت به ايران گفت: به گمان من، چنين تغييراتي در راستاي روابط ميان ايران و آمريکا شکل نگرفته‌اند. کابينه ترامپ بسيار بي‌ثبات است و به‌نظر نمي‌رسد کسي بيش از چند هفته يا حداکثر چندماه بتواند او را تحمل کند!
ترامپ در زمينه رهبري و هدايت کاملا فاجعه‌بار است و به نظر من درباره بيشتر اعمالش نه تعمقي مي‌کند و نه کاري با به‌دقت سبک و سنگين کردن‌شان دارد. او مثل يک بچه نوپا است: عجول و دمدمي و خودمحور. بسياري در رسانه‌هاي آمريکا کاخ سفيد را براي ترامپ مثل يک مهدکودک مي‌دانند.
اين نويسنده و استاد روابط بين‌الملل درباره اين‌که چرا ترامپ پيش از اين دست به اقدام عليه برجام نزده گفت: درک اين نکته بسيار اهميت دارد که مطلقا هيچ رابطه‌اي ميان حرف‌ها و اعمال ترامپ وجود ندارد. او براي راضي نگه داشتن اطرافيانش هرچه لازم باشد به زبان مي‌آورد و براي آن‌که خودش را بزرگ و مهم نشان دهد، از هيچ مدعايي دريغ نمي‌کند.
اما درباره اين‌که چرا ترامپ هنوز از برجام خارج نشده بايد گفت که تقريبا همه در آمريکا، از هر دو حزب، از اين توافق دفاع و آن را مثبت تلقي کرده‌اند، از جمله «جيمز متيس»، وزير دفاع ايالات متحده. متيس با وجود آن‌که مخالفت‌هاي بسياري با ايران دارد، اما همچنان معتقد است که توافق هسته‌اي بايد حفظ شود.
اليزابت شکمن هرد با اشاره به اين‌که بسياري معتقدند ترامپ قصد خروج از توافق هسته‌اي را ندارد بلکه مي‌خواهد با ايجاد فضاي رواني منفي و تبليغات مانع سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي در ايران و عدم بهره‌مندي ايران از منافع توافق هسته‌اي شود، گفت: چنين تحليل‌هايي به‌نظر من نامعقول و نامحتمل است. ديدگاه‌هايي از اين دست بيش از آن‌که نياز باشد به پيش‌بيني و تحليل متکي است.
ترامپ از آن دسته آدم‌هايي نيست که درباره روابطش با ايران با چشم و گوش باز تصميم بگيرد. او هر چه به ذهنش برسد و خوشايندش باشد به زبان مي‌آورد و هر لحظه رنگ ديگري به خود مي‌گيرد.
وي با اشاره به اين‌که بسياري از مقام‌هاي دولت آمريکا نيز در زمينه خروج از برجام با رئيس‌جمهوري اين کشور اختلاف دارند، درباره پاسخ ايران به خروج احتمالي آمريکا از اين توافق گفت: حدس زدن قدم بعدي ايران پس از خروج احتمالي آمريکا از برجام دشوار است. اما به گمان من ايران بايد احتمال ماندن در برجام را بدون آمريکا مدنظر قرار دهد. اگر من به جاي مقام‌هاي ايران بودم، پاسخي به تحرکات و بزرگنمايي‌هاي ترامپ نمي‌دادم و تلاش مي‌کردم روابط سازنده‌اي با باقي کشورهاي دنيا داشته باشم.
شکمن هرد درباره واکنش اروپايي‌ها به خروج احتمالي واشنگتن از برجام عنوان کرد: به گمان من، واکنش دولت‌هاي اروپايي ملغمه‌اي از تقبيح و تحسين اين اقدام خواهد بود. البته اين کاملا بسته به سياست‌گذاري‌هاي هر يک از کشورهاي اتحاديه اروپاست. اما معتقدم که اروپايي‌ها، حتي اگر ترامپ از برجام خارج شود، به روابط تجاري‌شان با ايران ادامه خواهند داد.
شکمن هرد با رد اين مدعي که موضع ترامپ در رابطه با توافق هسته‌اي بر ديدار پيش رو با «کيم جونگ‌اون»، رهبر کره‌شمالي، تاثير مي‌گذارد گفت: مسئله هسته‌اي کره‌شمالي با مورد ايران و برجام تفاوت دارد. روابط کره‌شمالي و آمريکا متاثر از عوامل ديگري است که نمي‌توان آن را به روابط واشنگتن و تهران تسري بخشيد.
او در پايان درباره اين‌که آيا با خروج امريکا از توافق هسته‌اي، آيا بايد شاهد درگيري‌هاي بيشتر ميان ايران و امريکا در خاورميانه و افزايش تنش‌ها در غرب آسيا بود گفت: متاسفانه وضعيت در سوريه بسيار نگران‌کننده است. چنانچه آمريکا از برجام خارج شود، مي‌توان آن را نشانه‌اي از تشديد درگيري‌ها در سوريه و جنگ‌هاي نيابتي در اين کشور دانست. اين يکي از پيامدهاي منفي ناتواني آمريکا در وفادار ماندن به تعهدات بين‌المللي‌اش در رابطه با ايران و جامعه جهاني است.
بسياري از آمريکايي‌ها براي فرا رسيدن دور جديد انتخابات رياست‌جمهوري و خلاص شدن از دست ترامپ لحظه‌شماري مي‌کنند. شخصا به‌عنوان يک آمريکايي و از طرف بسياري از دوستان و همکارانم در شيکاگو، مي‌خواهم مراتب شرمساري‌ام را از داشتن چنين رئيس‌جمهوري اعلام کنم و از مردم ايران به خاطر رفتار کودکانه رئيس فعلي کاخ سفيد عذرخواهي مي‌کنم.