چه خبر - خواص زغال اخته براي سلامت
به گفته دکتر مصطفي نوروزي و دکتر رزا زاوشي؛ متخصصين تغذيه و رژيم درماني، دانشياران دانشگاه علوم پزشکي قزوينميوه هاي خانواده گيلاس و زغال اخته حاوي مقادير بالاي آنتوسيانين هستند.حدود هفده ترکيب ضد اکسيدان از خانواده گيلاس استخراج شده است که ويتامين E و C و ملاتونين نيز جزء آنها هستند. زغال اخته‌ها تيره‌اي از گياهان دو لپه‌اي پيوسته گلبرگ که داراي ساقه‌هاي چوبي و برگ‌هاي منفرد و دايمي هستند.
گياه زغال اخته به صورت درخت يا درختچه در کنار جريان آب و يا در بيشه ها مي رويد و از گروه گياهان گل دار گلبرگ جدا محسوب مي شود و در زبان انگليسي به آن Cornelian Cherry گويند.
گل هاي زغال اخته، زرد رنگ و خوشه اي مي باشد و شهد فراواني براي زنبورهاي عسل دارد.برگ هاي سبز پررنگ و براق و نوک تيزي دارد. ميوه آن به شکل بيضي و حدوداً به اندازه آلبالوي درشت است و طعم ترش و شيريني دارد.رنگ ميوه آن قرمز بسيار خوش رنگ مي باشد. درختچه زغال اخته حدود 300 سال عمر مي کند و در حدود 25 سالگي تا 8 متر مي رسد.اين درخت به طور کلي ارتفاعي حدود 8-4 متر دارد. چوب آن بسيار محکم است و در صنعت نيز کاربرد دارد.
زغال اخته در منطقه وسيعي از اروپا، آسيا به خصوص ايران، ارمنستان و قفقاز مي رويد. محل رويش اين گياه در ايران، در جنگل هاي ارسباران، کوه هاي البرز، منطقه الموت، کوهين قزوين و در جنگل هاي بين مازندران و گيلان مي باشد.منطقه قزوين و رودبار به ويِژه در حاشيه البرز، بيشترين توليد کننده و صادر کنندگان زغال اخته کشور محسوب مي شوند. ميوه زغال اخته در اواخر تابستان آماده چيدن است.
ترکيبات و ارزش غذايي زغال اخته
ميوه نرسيده آن به علت داشتن اسيد زياد، بسيار ترش است، ولي ميوه رسيده آن به رنگ قرمز روشن و خوش مزه و شيرين است.اين ميوه در تابستان، عرضه و معمولاً به صورت تازه مصرف مي شود، ولي به صورت خشک، مربا، کنسرو، ترشي، آب ميوه، سس، نکتار، ژله، مارمالاد، سرکه، لواشک و قرص هاي آنتي اکسيدان نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.
اين ميوه حاوي مقادير زيادي آهن، کلسيم، اسيد فوليک، ويتامين هاي E ,B1 ,B2 ,C و فلاوونوئيدها است.آنتوسيانين موجود در زغال اخته رنگدانه اي از گروه فلاونوئيدها مي باشد که عامل رنگ قرمز در گوجه فرنگي و ديگر ميوه ها است.ميوه هاي خانواده گيلاس (cherry) و زغال اخته (cornelian Cherry) حاوي مقادير بالاي آنتوسيانين هستند.حدود هفده ترکيب ضد اکسيدان از خانواده گيلاس استخراج شده است که ويتامين E و C و ملاتونين نيز جزء آنها هستند.قرص هاي آنتي اکسيدان در برخي کشورهاي اروپايي به نام قرص هاي يکي در روز (one a day) معروف هستند و بدون تجويز پزشک نيز خريدشان براي عموم آزاد است.
فوايد درماني زغال اخته
ميوه، برگ، پوست و ريشه درخت از قسمت هايي از اين گياه هستندکه در تغذيه درماني استفاده مي شود. عبارتند از:
1- مقدار فروکتوز و گلوگز زغال اخته کم است و مصرف آن براي افراد چاق و بيماران ديابتي مشکلي به وجود نمي آورد. جوشانده برگ آن با گل توت فرنگي براي درمان ديابت (مرض قند) مؤثر است.
2- زغال اخته داراي تانن و اسيدهاي آلي، آنتوسيانين ها (گروهي از فلاونوئيدها) به ويژه از خانواده فلاون و ايزوفلاون، کاروتنوئيدها، آنتي اکسيدان ملاتونين (که به صورت قرص آنتي اکسيدان حاصل از فرآورده هاي طبيعي به بازار عرضه مي شود) مي باشد.
آنتي اکسيدان ها مقاومت بدن در برابر بيماري هاي غيرواگير که از راديکال آزاد توليد مي شود را بالا مي برند و به پيش گيري از صدمه به سلول ها و بافت هاي بدن در مقابل اين راديکال هاي آزاد کمک مي کنند.
راديکال هاي آزاد، داخل بدن توليد مي شوند و يا از طريق عوامل محيطي وارد بدن مي گردند.راديکال آزاد اتمي با يک کمبود الکترون در آخرين مدار خود است و مي تواند به بافت هاي بدن آسيب برساند و بيماري هايي چون بيماري قلبي، سرطان، ديابت، تصلب شرايين، آب مرواريد، آرتروز و آرتريت را به وجود آورد.آنتي اکسيدان هايي چون فلاونوئيدها، ويتامين E ،C، ملاتونين، آنتوسيانين ها با دادن يک الکترون، باعث خنثي شدن راديکال هاي آزاد بدن مي شوند، در نتيجه از اين بيماري ها جلوگيري مي کند.
3- هورمون ملاتونين موجود در آن خواب انسان را راحت و عميق مي کند. اين عمل به طور طبيعي و روزمره انجام مي شود.اين هورمون مسئوليت تنظيم ريتم 24 ساعته ي، روز و شب بدن را به عهده دارد. زغال اخته حاوي مقادير زيادي ملاتونين است.
4- پوست زغال اخته تب بر است و در رفع اسهال مؤثر مي باشد. حتي ميوه آن نيز اثر قابض دارد، از اين رو خوردن آن در رفع اسهال و ورم معده مؤثر است.براي درمان اسهال بهتر است يک قاشق سوپخوري زغال اخته را با يک فنجان آب سرد مخلوط نموده و آن را به مدت 5 دقيقه بجوشانيد و پس از 15 دقيقه دم کشيدن آن را صاف کرده و هر روز 2 تا 6 فنجان بنوشيد.
5- محققي به نام دکتر Leclerc,h. نشان داده است که جوشانده پوست زغال اخته در درمان بيماري مالاريا مؤثر است.جوشانده 60 گرم پوست درخت زغال اخته در يک ليتر آب اثر تب بر و ضد مالاريا دارد. جوشانده فوق را بايد به تدريج صبح و ظهر و شب به ميزان 1 يا 2 استکان با کمي قند ميل نمود.
6- زغال اخته به عنوان ضد اتصال چند نوع باکتري در ادرار و مدفوع شناخته شده است؛ به عبارت ديگر زغال اخته به خروج باکتري ها از بدن کمک مي کند.باکتري اشرشياکلي عامل 85 درصد عفونت هاي مجاري ادراري است.يکي از متداول ترين عفونت ها، التهاب مثانه است که به ويژه در خانم ها شايع است که به نظر مي رسد.اسيد بنزوئيک موجود در زغال اخته در ايجاد خواص درماني و پيشگيري نقش داشته باشد؛ هر چند تحقيقات اخير نشان مي دهند که اين اثر احتمالاً به دليل وجود پليمري در زغال اخته است که ماهيت آن هنوز شناخته نشده است.اين ملکول ناشناخته از اتصال اشرشياکلي، به ديواره مثانه و مجاري ادراري جلوگيري مي کند و به اين ترتيب، از رشد و تکثير باکتري و ايجاد عفونت، جلوگيري مي کند.
لازم به ذکر است که زغال اخته نمي تواند جايگزين آنتي بيوتيک شود، اما استفاده از اين ميوه و آب آن مي تواند اثر داروهاي مورد استفاده در اين شرايط را تقويت کند.
7- همچنين دريافت منظم آب زغال اخته براي اسيدي کردن ادرار در افراد مبتلا به ادرار بدبو و سنگ هاي ادراري مؤثر است.اگر سنگ کليه از جنس کلسيمي باشد، آب زغال اخته در رفع آن اثر چشمگيري دارد.
8- زغال اخته در بند آمدن خون مؤثر است. لذا خوردن ميوه خام و ساير فرآورده هاي آن براي بيماران توصيه مي شود.در اين رابطه ابوعلي سينا دانشمند و پزشک مشهور اسلام، آب زغال اخته را براي شستشوي زخم هاي جلدي و گرد ريشه آن را براي التيام زخم ها بکار مي برد.
9- شربت زغال اخته ضد عطش است. خصوصاً در تابستان براي جلوگيري از گرمازدگي نوشيدن شربت آن بسيار مؤثر است.
10- نظريه اي وجود دارد که زغال اخته براي درمان شب ادراري بچه ها هم مفيد است.بدين منظور 30 گرم برگ آن را در يک ليتر آب بريزيد و آن را بقدري بجوشانيد تا يک سوم آن بخار شود و پس از صاف نمودن آن را با شکر شيرين کنيد و قبل از خواب 1 فنجان به کودک بدهيد.
اين ميوه و فوايد زياد آن در ايران ناشناخته مانده است، بدين دليل که
1- اين ميوه به صورت بسته بندي غيربهداشتي، فله‌اي و عمدتاً توسط دست فروشان دوره گرد عرضه مي گردد.
2- متخصصان صنايع غذايي در مورد صنايع تبديلي اين ميوه مثل خشک کردن، مربا، شربت، ژله، مارمالاد و ... تحقيقات انجام نداده اند.
3- متخصصان علم تغذيه در مورد تأثير زغال اخته بر سلامتي بدن تحقيقات زيادي انجام نداده اند.
4- متخصصان داروساز در مورد توليد داروهاي ضد اکسيدان و ضدالتهابي و ... اين ميوه بررسي هاي لازم را به عمل نياورده اند.
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : زغال اخته چه ويتاميني دارد؟
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : چربي هاي شکم را با اين ميوه از بين ببريد
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : با خوردن زغال اخته از سرطان و بيماري هاي عصبي پيشگيري کنيد!!
گردآوري : گروه سلامت سيمرغ
منبع : zendegionline.ir